بررسی پترولوژی گرانیتوییدهای لوکوکرات و رخساره های تورمالین دار منطقه همدان (زون سنندج - سیرجان)

منطقه مورد مطالعه در 10 کیلومتری باختر شهر همدان، نزدیک روستای حسین آباد عاشوری، بخشی از مجموعه پلوتونیک (گرانیتویید) الوند، واقع در زون ساختاری سنندج – سیرجان می باشد. این منطقه شامل شامل توده های نفوذی، سنگهای دگرگونه و رسوبات جوان کواترنری است. موضوع مورد مطالعه این پژوهش، شامل سنگهای گرانیتوییدی است که به صورت توده ای، رگه و رگچه های گرانیتی، پگماتیتی و آپلیتی در مناطق مختلف در همبری با گرانیت پورفیری الوند و سنگهای تیره (دیوریت-گابرویی) رخنمون دارند. براساس بررسی های پتروگرافی، سنگ های مورد مطالعه دارای ترکیب سنگ شناسی متنوعی شامل انواع اسیدی (سینوگرانیت، مونزوگرانیت، آلکالی فلدسپار گرانیت، کوارتز سینیت، سینیت، تونالیت و گرانودیوریت) و انواع بازیک (گابرو) می باشند. بافت اصلی سنگ های مورد مطالعه، دانه ای و نیمه شکل دار تا بی شکل است. بافت های فرعی بر اساس عوامل پدید آورنده در 4 گروه بافتهای ماگمایی، بافتهای ساب سولیدوس، بافتهای دگرسانی و بافتهای دگرشکلی قرار می گیرند. خرد شدن کانی ها و میلونیتی شدن سنگ و نیز فرایند متاسوماتیسم از پدیده های قابل توجه در این سنگ ها می باشد. بر اساس بررسی های ژئوشیمایی، گابروهای منطقه دارای خصوصیات آلکالن و گرانیتوییدها مربوط به سری ساب آلکالن می باشند. گرانیتوییدها عموماً کالکوآلکالن غنی از پتاسیم بوده و یا تمایل شوشونیتی دارند. سنگ های گرانیتوییدی بیشتر خصوصیات گرانیت های نوع s را نشان می دهند و از نظر درجه اشباع از آلومینیوم، عموما پرآلومین می باشند. در نمودارهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی در برابر sio2 و عناصر کمیاب و سایر نمودارها، ترکیب کلی سنگ ها تحت تأثیر منشأ گوشته ای (برای سنگ های گابرویی) و منشأ پوسته ای (برای سنگ های گرانیتوییدی) می باشند. تفریق ماگمایی، فرایندهای متاسوماتیسم و دگرسانی ها نیز در بروز تغییرات ترکیب سنگ ها موثر بوده اند. بررسی نمودارهای عنکبوتی نشان دهنده غنی شدگی گرانیتوییدها از عناصر lile می باشد؛ غنی شدگی بیشتر عناصر lree نسبت به عناصر hree می تواند تفریق نسبی و همچنین وجود گارنت و آمفیبول در پروتولیت را بیان کند. شیب این نمودارها با روند نزولی متوسطی نشان دهنده درجه ذوب بخشی منشأ در حد متوسط است. با توجه به نزدیکی سنگ های گرانیتوییدی به خط استاندارد "1" در نمودار به هنجار شده نسبت به پوسته بالایی به نظر می رسد این سنگ ها در پوسته قاره ای بالایی به تعادل رسیده اند. بر پایه نمودارهای تعیین کننده محیط تکتونیکی سنگ های مورد مطالعه، به نظر می رسد که سنگ های گرانیتوییدی مورد مطالعه از مراحل نهایی فرورانش تا مراحل بعد از برخورد و فازهای واتنشی یا relaxation با ترکیب سنگ شناسی و ژئوشیمیایی گوناگون و در زمان و مکان تا حدودی متفاوت در پیکره اصلی توده نفوذی الوند جایگزین شده اند.